Indeks osób związanych z państwem Inków i okresem hiszpańskiej konkwisty
- Acahuana Inca – architekt twierdzy Sacsahuaman
- Achachi Uturunku – dowódca w armii Thupaqa Yapanki Inqa
- Allqa Wikza – kacyk wsi, gdzie zgodnie z mitologią Inków założono Cuzco
- Alvarado Alonso – Hiszpański konkwistador, skolonizoawła miasto Chachapoyas
- Alyzingo — kapitan Manco Inki
- Amaro Topa Inka, Amaro Ttopa Inka — nadano mu przydomek Auqui, czyli „królewicz”. Drugi syn Mama Ocllo i Tupac Inca Yapanqui.
- Anas Qullqi – nie będąca Indianką krwi Inkaskiej, pochodziła ze szlachty prowincji Huayllas, druga żona Wayna Qhapaqa, matka Pawllu
- Anco Huallo, Ancohuaillon – naczelnik Chanków, z czasów panowania Pachacuteca, gdy brat Inki generał Capac Yupanqui atakował plemiona Conchuco zamieszkujące tereny na wschód od Callejon de Huayalas zdezerterował wraz ze swoimi wojownikami,
- Angelina – córka Atahualpy, wyszła za mąż za Francisco Pizarro i miała z nim syna Francisco.
- Angelina Sica Ocllo — matka chrzestna Titu Cusi Yupanguiego.
- Antaallca — kapitan Manco Inki.
- Ańas Coląue — jedna z żon Wayny Qapaqa.
- Anqui Yapanqui – generał Inca Pachacuteca.
- Apasa Georgina – młodsza siostra Juliana, przywódcy rebelii, zwanego Tupac Katari
- Apasa Julian – znany jako Tupaq Katari – narodowy bohater ajmarski i boliwijski, przywódca buntu przeciw Hiszpanii, dowódca oblężenia La Paz w roku 1781.
- Apasa Pedro Vilca – rebeliant Inkaski, stoczył przegraną bitwę pod Moho z wojskami Hiszpańskimi
- Apo Calla Humpiri — syn Capaca Yupanguiego.
- Apo Cama — kapłan w Cori Cancha. Być może nie imię, lecz tytuł apu kama: odpowiedzialny za pana, sekretarz.
- Apo Cari – władca Chucuito, Huayna Capac mianował go swoim generałem.
- Apo Cavac-Cavana – generał armii Huayna Capaca.
- Apo Challco Yupangui — kapłan w Cori Cancha.
- Apo Conde Mayta — syn Lluqui Yupanguiego.
- Apo Cunti Mullu – generał armii Huayna Capaca.
- Apo Curimache – kapitan armii Tupaca Yapanqui.
- Apo Mihi – generał armii Huayna Capaca
- Apo Quibacta — kapitan Topa Inki Yupanguiego.
- Apo Rupaea — kapłan z Cori Cancha.
- Apo Saca Inka – syn Capaca Yupanguiego.
- Apo Taca — syn Lluqui Yupanguiego.
- Apo Tarco Guaman — syn Inki Mayta Capaca.
- Apolarico — uczestnik wyprawy do Chile z Willa Urna.
- Asarpay – Inkaska strażniczka w świątyni Apurimac
- Arias de Avila Pedro – Gubernator złotej Kastylii,
- Arias Garsia – biskup Quito, sprzeciwił się i uniemożliwił almagrystom zbeszcześcić zwłoki Francisco Pizarra
- Atao Guallpa — syn Huayna Capaca i brat Huascara.
- Atoc Suqui — kapitan Mango Inki.
- Auqui Challco Yupangui — kapłan z Cori Cancha.
- Auqui Mayta – piąty syn Mama Ocllo i Tupac Inca Yapanqui.
- Auqui Ruca — kapitan Topa Inki Yupanguiego.
- Auqui Rupaca — brat Pachacuti Inki Yupanguiego.
- Auqui Topa Inka — syn Topa Inki Yupanguiego.
- Ayar Auca — Ayar-Wojownik, imię.
- Ayar Cachi — Ayar-Sol, imię. W mitologii brat założyciela Cuzco Manqo Qhapaqa
- Ayar Sawka – W mitologii brat założyciela Cuzco Manqo Qhapaqa
- Ayar Uchu – W mitologii brat założyciela Cuzco Manqo Qhapaqa, czczony jako Wana Kawri – pośrednik między Inkami a Słońcem.
- Beatriz Huallas Nusty – córka Huayna Capaca, ciotka Sayri Tupaca, żona konkwistadorów Mancia Sierry de Leguizano i Pedra Bustinza, oraz krawca Diego Hernandeza
- Beatriz Clara Coya – córka córka Saryi Tupaqa i Marii Cusi Huarcay, siostrzenica Tupaca Amaru, żona gubernatora Chile, kapitana Martina de Loyola
- Beatriz Coya – infantka, córka Huayna Capaca, wyszła za mąż za Martina de Bustincie, szlachcica, rachmistrza dochodów cesarza Karola V. Mieli trzech synów noszących nazwisko Mustinicia, oraz jednego nazwiskiem Juan Sierra de Leguicamo.
- Benalcazar – objął dowództwo w San Miguel
- Bestidas Antonio – brat Micaele, która została żoną Jose Gabriela Condorcanqui. Został zamordowany 18 maja 1781 w Cuzco, podczas zbiorowej egzekucji uczestników rebelii przeciw Hiszpanom.
- Bestidas Micaela – żona Jose Gabriela Condorcanqui. Została zamordowana 18 maja 1781 w Cuzco, podczas zbiorowej egzekucji uczestników rebelii przeciw Hiszpanom.
- Bestidas Pedro Mendiguire – brat Micaele, która została żoną Jose Gabriela Condorcanqui. Został zamordowany 18 maja 1781 w Cuzco, podczas zbiorowej egzekucji uczestników rebelii przeciw Hiszpanom.
- Bernal Gonzalo – zarządca kopalni srebra w Potosi, w czasach gdy kopalnia należała do Pedra de Hinojosy. Autor słynnego powiedzenia „W Potosi jest tyle srebra, że za kilka lat żelazo będzie cenniejszy od srebra”.
- Bravo de Saravia Melchior – Wicekról Peru
- Cacir Capac — Leniwy Król, król nie mający władzy. Imię kapitana Inki Pachacutiego.
- Calla Cunchuyu – architekt twierdzy Sacsahuaman
- Canar Capac — Król Canarów.
- Capac Ayllo — Królewskie Ayllu. Ród królewski w ogóle lub jedna z panak, wywodząca się od Topa Inki Yupanguiego.
- Capac Yupangui /Qapaq Yupanki/ — władca Inków.
- Carillo Martin – almagrysta, uczestnik ataku na Francisco Pizarro w Limie
- Carlos Inquill Topa /Inkill Tupa/ — syn Paullu Topa Inki i Cataliny Toctoc Oxica.
- Catalina Toctoc Oxica — żona Christobala Paullu Topa Inki.
- Cayo Topa — kapitan Manco Inki.
- Chalco Chima, Chalcochima, Challku Chima — kapitan Huayna Capaca i Atahualpy, spalony na stosie przez Hiszpanów w Anta niedaleko Cuzco. Po śmierci Atahuallpy dwukrotnie zwracał się do Francisco Pizarra o nadanie mu tytułu regenta, działającego w imieniu nieletniego syna Atahualpy.
- Chalco Mayta – mianowany przez Tupaca Yapanqui na naczelnika ziem Indian Canari w rejonie Quito.
- Chalco Yapanqui – generał Tupaca Yapanqui.
- Chanan Curi Coca – kobieta curaca z ludu Chanków, stała na czele ayllu Choco-Cachona
- Chhuchhi Capac — Król Chhuchhi.
- Chigua Yuin — ród wywodzący się od Lluqui Yupanguiego
- Chima Chabin — syn Capaca Yupanguiego.
- Chima Panaca Ayllo — ród panaki Chima, wywodzący się od Manco Capaca.
- Chimo Capac — Król Chimu.
- Chimpu Ocllo – księżniczna Inkaska, wnuczka Tupaca Yapanqui, matka kronikarza Garcilaso de la Vegi, po chrzcie przyjeła imię Isabela
- Chinche Roca — Drugi władca Inków. W większości źródeł występuje jako Sinchi Rica.
- Chuaca Rimachi – wódz w armii Huayna Capaca, po wkroczeniu Hiszpanów przyjął wiarę chrześcijańską
- Chuchi Capac — zwany także Colla Capak, pan Hatum Colla, Król Chuchi.
- Chumuncaur – kiedy Inkowie podbili plemię Chimor, Tupaca Yapanqui powołał go na władcę Chimor.
- Chuqui Huipa Coia — żona Inki Huascara.
- Chuqui Sota – władca Chachapoya, państwa podbitego przez Tupac Yupanqui
- Chuqui Urpay – córka Mama Rahua Ocllo, siostra Huascara
- Churriguera Jose – (1650 – 1723) hiszpański architekt, według jego planów zbudowano w Limie wiele budynków. Prezentował styl barokowy, który uzupełniał dekoracjami – przez co styl ten nazwano potem „churriguertyzmem”.
- Coaquiri – Indianin z Collao, który pod imieniem Pachacutec Ynga w rejonie Altiplano wzniecił rebelię przeciw Ince Tupac Yapanqui.
- Condorcanqui Clemente – najstarszy syn Miguela, niektóre kroniki podają że zmarł jako dziecko, ale z innych źródeł wynika, że żył w konkubinacie z Fernandą Villafuerte Zevallos, z którą miał córkę Dominge.
Dominga poślubiła Juana Ascensio de Salas y Valdes z którym miała wiele dzieci.
Rodzina Clemente najprawdopodobniej jeszcze przed wybuchem powstania opuściła Peru i udała się do Europy (do Wenecji). - Condorcanqui Fernando – syn Tupaca Amaru II, urodzony w Pampamarca w prowincji Tinta. Płynie na statku „San Pedro de Alcantara” z Limy do Kadyksu. Statek tonie u wybrzeży Portugalii, ale Fernando ratuje się i dopływa do brzegu. W Kadyksie zgłasza się do władz portowych, gdzie go aresztowano i wtrącono do celi na zamku Santa Caylina. 7 września 1787 pisze list do Króla Hiszpanii o zwolnienie z więzienia.
- Condorcanqui Hipolito – syn Tupaca Amaru II. Został zamordowany 18 maja 1781 w Cuzco, podczas zbiorowej egzekucji uczestników rebelii przeciw Hiszpanom.
- Condorcanqui Mariano – syn Tupaca Amaru II, umiera z wycienczenia i chorób na statku „El Peruano” płynącego ze skazańcami z Limy do Kadyksu.
- Condorcanqui Miguel – ojciec Francisca, Clemente i Jose Gabriela (Tupaca Amaru II), mąż Rosy Noruera. Kacyk trzech wsi w prowincji Tuinta: Surimana, Pampamarca i Tungasuca.
- Coriatao /Quri Ataw/ — kapitan Manco Inki.
- Coya Chimpu Ocllo – żona Inki Yapanqui
- Coya Cuxi Varcay (lub Cussi Huarque)- córka Huascara i Mama Varcay, jako jedyna córka przeżyła masakrę Atahualpy. Później została żoną Xayrego Topy
- Coya Mama Ana Warki — królowa-żona Topa Inki Yupanguiego.
- Coya Mama Chuque Huypa Chuquipa — królowa-żona Huascara Inki.
- Coya Mama Cuci Rimay — pierwsza królowa-żona Huayna Capaca.
- Coyllas — kapitan Manco Inki.
- Cuilla — kapitan Manco Inki.
- Cura Ocllo — siostra, pierwsza żona Manco Inki. Gonzalo Pizarro zażądał jej od Manco, ale w wyniku mistyfikacji została podmieniona na Indiankę Inkill
- Curi Guallpa /Kuri Wallpa/ — kapitan Mango Inki; występuje jako Suri Vallpa.
- Cusi Huarcay Maria – W roku 1558 zostaje ochrzczona w Limie i poślubia Sayri Tupaqa Inqe, po jego śmierci w roku 1561 poślubiła Ariasa Maldonada, który został również opiekunem jej córki – Beatriz Clary.
- Cusco Urco Guaranga — syn Inki Roca.
- Cuzco Capac — Król Cuzco.
- Cuxirimay – zwana także donna Angelina, druga zona Francisco Pizarro
- de Almagro Diego – Gubernator Chile
- de Almagro Diego młodszy – syn Diego de Almagra
- de Alvarado Pedro – gubernator Gwatemali, generał w armii Korteza.
- de Ampuero Francisco – służący Francisco Pizarro, poślubił jego pierwszą żonę done Ines.
- de Arona Juan – wybitny poeta peruwiański (1839-1895)
- de Areche Antonio – sędzia Trybunału Królewskiego w Cuzco. Przewodniczył procesowi w którym w maju 1781 skazano na śmierć organizatorów inkaskiej rebelii – miedzy innymi Tupaca Amaru II.
- de Ayala Filipe Poma Guaman – autor dzieła opisującego dzieje Peru i jego stan przed rządami hiszpańskimi. Był synem prowincjonalnego zarządcy andyjskiego, naczelnika grup mitmaq z rejonu Huanuco
- de Barbaran Juan – paź Francisco Pizarra, zorganizował pochówek markiza po jego zabójstwie w Limie
- de Berlanga Tomas – biskup Panamy na początku XVI wieku, wysłannik króla Hiszpanii
- de Cabrere Jeronimo Luis – Hiszpański konkwistador, w roku 1536 załozył miasto Ica
- de Cazall Pedro Lopez – pochodzący z Llareny, sekretarz wicekróla Gaski
- de Companon y Bujanda Don Baltasar Jaime Martinez – doktor prawa kanonicznego, biskup Trujillo w latach 1780–1791 lub od 1779. Wrażliwy na krzywdy Indian. Mając na względzie dorobek kultury Indian powołał grupę artystów, którzy stworzyli zestaw około 1400 ilustracji i map, malowanych tuszem i akwarelami. W dziewięciu tomach ich dzieła możemy znaleźć zabytki, stroje, florę, faunę, obyczaje Indian z północnego Peru. Ma on także duże zasługi w dziedzinie archeologii. Znalezione przez niego prekolumbijskie tkaniny i ceramika (ponad 500 egzemplarzy ceramiki Mochica i Chimu) zostały odesłane do Hiszpanii i teraz stanowią podstawę zbiorów Historii Naturalnej i Antyku w Madrycie.
Stworzył plany miasta Chan Chan – stolicy Chimu - de Croix Teodoro – Wicekról w latach 1784 – 1790, wprowadził reformy, ustanowił w Cuzco tzw. Audiencia, czyli Sąd Królewski do spraw skarg Indian
- de Cuellar Sancho – pisarz w oddziale Pizarro, protokołował w procesie Atahualpy
- de Bustincie Martin – szlachcic, rachmistrz dochodów cesarza Karola V. Mąż Leonory Coya – córki Huayna Capaca
- de la Cosa Juan – żeglarz i kartograf, który w roku 1500 stworzył tzw. Mapamundi – pierwszą mapę Nowego Świata. Mapa obejmowała Wyspy Antylskie i kontury kontynentu Ameryki
- de la Gasca Perdo – drugi Wicekról Peru
- de las Casas Bartolome – hiszpański duchowny
- de Loayza Jeronimo – dominikanin, od roku 1541 biskup Limy, a w okresie 1546-1575 arcybiskup, nie zgodził się na całkowity zakaz hodowli świnek morskich, gdyż obawiał się buntu Indian.
- de los Rios Pedro – gubernator Panamy, następca Pedrariasa, szlachcic z Kordoby. Objął gubernatorstwo Panamy z pełnomocnictwami mającymi na celu dobro kolonii i jej krajowców.
- de Melo Garsia – pochodził z Truxilla, skarbnik dóbr królewskich w Cuzco w latach 1555 – 1556
- de Mendoza Antonio – trzeci Wicekról Peru
- de Mercado Diego Nunez – factor, królewski urzędnik zbierający trybut. Dotarł do Hiszpanów gdy Pizarro oblegał Cuzco
- de Molina Christoual – proboszcz parafii Naszej Pani Pomocnej i Tubylczego Szpitala w Cuzco, znawca języka keczua, około 1575 roku napisał książkę o obrzędach Inków
- de Molliendo y Angulo Manuel – w latach 1673 – 1699 biskup Cuzco
- de Ondegardo Polo Juan – licencjat, z wykształcenia prawnik, w XVI wieku przez pewien okres był corregidorem Cuzco, a następnie Potosi. Znawca religii Inków, poznał ich historię i kulturę poprzez spotkania i rozmowy z potomkami Inków. Znalazł część grobów królewskich, które złupił i zniszczył. Mumie wysłał do Limy gdzie je pochowano. Opisał system ceque (ziq)i, linii wychodzących z Cuzco w kierunku wak.
- de Orgonez Rodrigo – dowódca wojsk Diego de Almagra, członek wyprawy do Chile
- de Orellana Francisco – gubernator Nowej Andaluzji
- de Pedraza Reginaldo – dominikanin, misjonarz, członek III wyprawy Pizarro do Peru
- de Reynaga Juan – szlachcic z Bilbao, kapitan piechoty armii królewskiej w wojnie z Hernandezem Gironem
- de Rojas Gabriel – almagrysta, namiestnik Cuzco w 1537
- de San Martin Matorra Jose Francisco – 28 lipca 1821 ogłosił w Limie niepodległość Peru. Był Paragwajczykiem, ale dziś uznaje się go za Argentyńczyka. Jednak po jego deklaracji wszyscy znaczniejsi mieszkańcy Limy uciekli z miasta
- de Santo Tomas Domingo – dominikanin, biskup Charcas w latach 1562-1570, znawca języka kechua, zwolennik utrzymania administracji Inkaskiej na terenach Wicekrólestwa Peru
- de Soto Hernando – konkwistador
- de Sucre y Alcala Antonio Jose – dowódca wojsk republikańskich, pokonał wojska wicekróla w roku 1821
- deTerrazasa Bartolome – kapitana w armii Diego de Almagro
- de Toledo Francisco – Wicekról Peru
- de Toro Alonso – zastępca Gonzala Pizarro w Cuzco w latach 1545
- de Valesca Pedro Fernandez – w roku 1571 przybył do Peru i wprowadził technologię wytopu srebra za pomocą rud rtęci, którą poznał w Meksyku
- del Valle Jose – dowódca wojsk Hiszpańskich w bitwie pod Moho z 30 marca 1782
- Diego Caire Topa /Sayri Tupa/ — brat Titu Cusi Yupanguiego.
- don Melchor Carlos Inqa – wnuk Pawllu Inqi
- Dona Angelina – wcześniej Cuxirimay, druga zona Francisco Pizarro
- Dona Ines – wcześniej Quispe Sisu, pierwsza żona Francisca Pizarro z którym miała dwoje dzieci: Francisce i Gonzalo.
- Escobedo Jorge – Generalny wizytator z ramienia króla Hiszpanii. Wydaje nakaz, by wytropić i wytępić całą rodzinę Tupaca Amaru II, aż do czwartego pokolenia włącznie. Ostatecznie skazano ponad osiemdziesiąt osób z rodziny i otoczenia Jose Gabriela Condorcanqui.
- Filip II – Syn króla Karola I (cesarza Karola V) i Izabeli Portugalskie], wówczas następca tronu. W latach 1556—1598 był królem Hiszpanii
- Felipe Cari Topa — kapitan Manco Inki.
- Felipe Inquill Topa — syn Paullu Topa Inki.
- Felipe Vallpa Tito — syn Manco Inki.
- Francisca Pizarro – córka Francisco Pizarro i Ines Huayllas Nusta, wyszła za mąż za swojego stryja Hernando Pizarro
- Francisco Atahualpa – syn Atahualpy, zmarł jako młody człowiek.
- Garces Enrice – w roku 1567 odkrył rtęć na terenie Peru
- Garcia Alejo – Portugalczyk z kolonii hiszpańskiej w Rio de la Plata (Argentyna) przyłączył się do wyprawy wojowników guarani, którzy systematycznie plądrowali pogranicza państwa Inków. Badaczy uważają, że Garcia dotarł jako pierwszy Europejczyk do terenów dzisiejszej Boliwii
- Garcia de Castro Lope – Wicekról Peru
- Garsilaso de la Vega – kronikarz, autor „Los Comentarios reales de los incas”
- Gaspar Xulca Yanac — kapitan Titu Cuci,
- Guaipar — brat Mango Inki.
- Gualparoca /Wallpa Ruka/ — urzędnik Mango Inki.
- Guaminca Atoc — Generał wodza Huascara.
- Guanca Auqui — brat i wódz Huascara Inki.
- Guascar Inka, Guascar Inka Ttopa Cussi Guallpa, Guascar Inka Inti Cuci Guallpa — władca Inków, syn Huayna Capaca.
- Guayna Capac Inka — jedenasty władca Inków.
- Guayna Caxa — brat Apo Xaxa.
- Guzman Abimael – szef terrorystycznego, lewicowego ugrupowania Sendero Luminoso – Świetlisty Szlak, działającego w latach 90-tych XX wieku.
- Guzmang – władca sześciu guaranga w Cajamarce, podbitych przez Inca Pachacuteca.
- Hualpa Rimachi Inca Apu (lub Apu Hualpa Rimachi) – główny architekt twierdzy Sacsahuaman
- Huallpa Tupac Inca Yapanqui – czwarty syn Mama Ocllo i Tupac Inca Yapanqui.
- Huaman Quilcana — kapitan Mango Inki.
- Huanca Auqui – przyrodni brat Huascara, dowódca jego najlepszej armii
- Huayna Capac Huascar Inca – po urodzeniu nazwany Inti Cussi Huallpa, aż do momentu nadania mu przydomka Huascara.
- Humboldt von Alexander – wysłany przez Króla Hiszpanii Karola IV jako badacz Ameryki Południowej
- Inguill — Kobieta z dworu Mango Inki oraz brat Mango Inki.
- Inca Maita — syn Viracochy Inki.
- Inca Maricanchi – architekt twierdzy Sacsahuaman
- Inca Mayta — kapitan Atao Guallpy.
- Inca Orcon — syn Viracochqmpa Inkan Yupanguiego.
- Inca Paccac — kapitan Mango Inki.
- Inca Roca — Szósty władca Inków oraz syn Yavar Uacaca
- Inca Urcon — syn Viracochy Inki.
- Ines Huayllas Nusta – córka Huayna Capana
- Inkill – gdy Manco Inca nie chciał wydać Gonzalowi Pizzaro swojej pierwszej żony Cura Ocllo, dał mu bardzo podobną do niej Indiankę o imieniu Inkill.
- Innacapanaca — ród wywodzący się od Pachacutiego Inki.
- Inqa Achachi – dowódca Inków. Znany z tego, że podczas wyprawy do zbuntowanej prowincji Anti zjadł surowe mięso jaguara by wystraszyć rywala. Od tego wydarzenia miał przydomek Uturunku – czyli „Jaguar”.
- Inti Conti Mayta — syn Mayta Capaca.
- Inti Cusi Vallpa (Inti Cussi Huallpa) – pierwsze imię Huascara. Po narodzinach nadano mu przydomek Huascar i jego imię brzmiało Huayna Capac Huascar Inca.
- Izabel (lub Beatriz) – córka Ataulapy, wyszła za mąż za Hiszpana Blasa Gomeza, a po raz drugi za metysa Sancho de Rojasa.
- Kapac Vari — kapitan Topa Inki Yupanguiego.
- Karol Habsburg – syn arcyksięcia Fryderyka Pięknego i królewny hiszpańskiej, Joanny, córki Ferdynanda Katolickiego i Izabeli Kastylijskiej. Urodzony w roku 1500 w Gent (w Holandii), zmarł w roku 1558 w San Yuste (w Hiszpanii). Był od r. 1516 królem Kastylii i Aragonii, tworzących ówczesne państwo hiszpańskie — jako Karol I. W r. 1519 został wybrany na cesarza rzymskiego jako Karol V. Abdykował w r. 1555 z Niemiec na rzecz brata Ferdynanda I, z reszty zaś krajów na rzecz syna, Filipa II
- Karol III – w roku 1759 został królem Hiszpanii. Otwiera inne porty, odbierając monopol Limie. Znosi nałożony na Indian nakaz kupowania towarów gorszej jakości za wygórowane ceny. Podzielił wicekrólestwo na siedem prowincji.
- Katari Tomas – przywódca Inkaskiej rebelii, zamordowany przez Hiszpanów w roku 1572
- Katari Tupac (Aymara Juliána Apaza, Catari lub Tupaj Katari) – przywódca Indiańskiej rebelii w roku 1781. Dowódca oblężenia La Paz. Schwytany i zamordowany przez rozerwanie końmi 14 listopada 1781 roku. Mąż Bartoline Sisa
- Kuysara – kacyk prowincji Charkas w miejscowości Chuquisaca. W roku 1539 wskazał za namową Paullu Inqi Hiszpanom leżące w tych terenach kopalnie złota, srebra, miedzi i cyny
- Leonor Coya – infantka, córka Huayna Capaca. Wyszła za mąż za Hiszpana Juana Balsa, z którym miała jednego syna. Potem wyszła ponownie za Francisco de Villacastin, jednego z pierwszych zdobywców Panamy i Peru
- Llicllic — kapitan Mango Inki.
- Lloque Yupangue — trzeci władca Inków.
- Lope Garcia de Castro – Gubernator Peru. Urząd objął w 1564 roku. Pragnął uzyskać jak najwięcej informacji na temat historii Inków. Nakazał odszukanie znawców pisma węzełkowego kipu – ale odnaleziono tylko czterech sędziwych kipucamayac.
- Lopez de Zuniga Diego – hrabia Nieva, szósty Wicekról Peru
- Loyola Martín García Óñez – Urodzony w Azpeitii w roku 1549. Do Peru dotarł w roku 1568 jako kapitan gwardii w armii Wicekróla Francisco de Toledo. W 1592 Filip II mianował go gubernatorem Paragwaju, jednak ostatecznie otrzymał tytuł gubernatora Chile. Za zasługi w walkach z Inkami otrzymał tytuł corregidora w kilku miastach Chile. Jego żoną była Beatriz Clara Coya – córka Diega Sayri Tupaca, siostrzenica Tupaca Amaru. Zginął zamordowany w buncie Indian w Curalaba 24 grudnia 1598 roku.
- Machu Apa – tym mianem Inkowie nazywali Francisco Pizarro
- Maita Yupangue — pierwotne imię Yavar Uacaca Inki
- Mama Aanabarque — królowa-żona Pachacutiego Inki.
- Mama Caba /Mama Qawa (Kawa)/ — królowa-żona Lloque Yupanguiego.
- Mama Chuqui Checya Llepay — królowa-żona Yavar Uacaca.
- Mama Chuki Uqllu – druga żona Tupa Inki Yupanki, matka Qhapaqa Wari
- Mama Chuqui Yllpay — królowa-żona Capaca Yupanguiego.
- Mama Cibi Chimbo Ronto Coya — druga królowa-żona Huayna Capaca, po Coya Mama Cuci Rimay.
- Mama Coca — 1. Królowa-żona Chinche Roca. 2. Siostra Guayny Capaca.
- Mama Cori Illpay Cahua — królowa-żona Capaca Yupanguiego.
- Mama Huaco – archetyp mężnej i walecznej kobiety, miała pierwiastek żeńsko-męski, partnerka Manco Capaca, pełniła funkcję dzielnego kapitana i dowodziła wojskami
- Mama Micay, Mama Micay Chimppu — królowa-żona Inki Roca.
- Mama Ocllo — 1. Królowa-żona Manco Capaca. 2. pierwsza żona Tupaca Inci Yapanqui, była jego siostrą, matką Huayna Capaca
- Mama Rondo Cayan (Rontocay, Runtu) — królowa-żona Inki Viracochy. W języku Inków jej imię oznaczało „Biała jak jajo”, gdyż od urodzenia jej karnacja była jaśniejsza od innych.
- Mama Runtu – trzecia żona Huayna Capaca, była jego siostrą stryjeczną. Prawowita żona, zatwierdzona przez Radę Inków.
- Mama Tancaray Yacchi — królowa-żona Inki Mayta Capaca.
- Mama Tancaray Yacchi Chimpo Vrma Cuqa — królowa-żona Inki Lloqui Yupanguiego i matka Mayta Capaca.
- Mama Taoca Ray — królowa-żona Mayta Capaca
- Mama Tocto Ussisa – kapłanka Świątyni Słońca (potem przyjęła imię Dona Catalina Ussisa), z rodu Vicaquirano. Po 1533 została żoną Pawllu, syna Wayna Qhapaqa
- Mama Vaco — królowa-żona Mango Capaca,
- Mama Varcay – żona Huascara, jako jedyna żona przeżyła masakrę Atahualpy
- Manco Capac, Mango Capac – 1. Król Manku, mityczny założyciel dynastii Inków. 2. Syn Sinchi Roca.
- Mango Inka, Mango Inka Yupangui — syn Huayna Capaca.
- Marca Yuto — syn Yavar Uacaca.
- Maria Cussi Varcay — córka Mango Inki, siostra i żona Sayri Tupaca.
- Mayta Capac Inka — 1. Czwarty władca Inków. 2. Syn Inki Roca.
- Mendoza Mate de Luna Juan de – w latach 1601-1604 gubernator prowincji Santa Cruz de la Sierra
- Melchior Carlos Inka — syn Carlosa Inquill Topa Inki.
- Mihic Naca Mayta — wódz Huayna Capaca.
- Mihi Wayta Mata – dowódca Tupa Inka Yupanki, kapłan bóstwa Wana Kawriego
- Minchazaman – władca plemion Chimu, podbitych przez Inca Pachacuteca.
- Nina Cuyochi — syn Huayna Capaca.
- Nunez Vela Blasco – pierwszy Wicekról Peru
- Nunze de Balboa Vasco – założyciel pierwszej europejskiej kolonii w okolicach Dariern
- Onachile — kapitan Atahualpy.
- Ondegadr Pol – licencjat, corregidor Cuzco w roku 1560, pochodził z Salamanki
- Orco Guaranga — syn Inki Mayta Capaca.
- Orco Varanca — kapitan Manco Inki.
- Osca — kapitan Manco Inki.
- Otorongo Achachi — kapitan Inki Pachacutiego i Tupaca Yapanqui.
- Pablo Guallpa Yupangui — kapitan Mango Inki.
- Pachacuti Inka, Pachacuti Inka Yupangui — dziewiąty władca Inków,
- Pascac — brat Manco Inki.
- Pasco — urzędnik Manco Inki.
- Pauac Vallpa Mayta — syn Yavar Uacaca.
- Paucar Yalli — syn Yavar Uacaca.
- Paullu, Pawllu, Paullo Topa Inka, Paulo Topac Inka — przyrodni brat Manco Inca. Mianowany w roku 1537 przez Diego de Almagro na władcę Inków. W roku 1543 przyjął chrzest – obrał imię Don Cristobal Pawllu Inqa
- Po wkroczeniu do Cuzco Manco Ina proponował mu pozycję pełnomocnika na obszar Qulla Syuy
- Następnie udał się do Cuzco, gdzie triumfalnie wkroczył.
- Jako dowódca oddziału Inkaskich wojowników uczestniczył w wyprawie Diego de Almagro do Chile.
- Mieszkał w pałacu który wybudował Inca Manco Capac w Collcam Pata – dzielicy Cuzco.
- Pechuta Juan – wódz w armii Huayna Capaca, imię to przybrał po przyjęciu wiary chrześcijańskiej
- Pedrarias, Pedro Arias de Ávila, Pedrárias Dávila – gubernator Panamy w czasach pierszej wyprawy Pizarro
- Pedro Sanchez de la Hoz – Sekretarz Francisco Pizarro
- Phelipe (Felipe) Quispe Tito — syn Titu Cusi Yupangui.
- Picado Antonio – osobisty sekretarz Francisco Pizarro
- Pilcohuaco – pierwsza żona Huayna Capaca, była jego siostrą
- Pilcowaco Juana – córka Tupaca Amaru, która jako jedyne jego dziecko przeżyła czystki zarządzone przez wicekróla Francisko de Toledo. Żona Felipe Condorcanqui
- Pinao Capac — Król Pinaw,
- Pisar Capac — Król Pisar.
- Pizarro Francisca – córka Francisko Pizarri i Quispe Sisu, żona Hernando Pizarro
- Pizarro Francisco – Gubernator Peru,
- Pizarro Gonzalo – brat Francisco,
- Pizarro Hernando – brat Francisco,
- Pizarro Juan – brat Francisco,
- Pizarro Mercado Francisca – córka Hernado Pizarro i dony Isabel de Mercado
- Puma Supa – dowódca wojsk Manco Inqa, był reprezentantem Sayri Tupaca – nieletniego syna zamordowanego Manqo Inqa – w tzw. „Radzie Regencyjnej”.
- Qhapaq Wari – syn Inki Tupac Yupanki, z drugiej żony Mamy Chuki Uqllu. Wskazany przez Inkę na nastepcę, ale po śmierci wpływy piereszej żony (Mamy Uqllu) doprowadziły do wypędzenia go do Chinchero z zakazem powrotu do Cuzco
- Quehuar Tupac – trzeci syn Mama Ocllo i Tupac Inca Yapanqui.
- Queso Yupanqui — kapitan Manco Inki.
- Quis Quis, Quisquis — kapitan Huayna Capaca i Atahualpy.
- Quispe Sisu – przyrodnia siostra Atahualpy, pierwsza konkubina Francisca Pizarra, zwana przez niego donna Inas
- Quisi Yupangui — kapitan Mango Inki.
- Raua Ocllo, Rava Ocllo — druga żona Huayna Capaca, była jego siostrą. Prawowita żona, zatwierdzona przez Radę Inków.
- Reseguina Josef – dowódca wojsk Hiszpańskich przybyłych z Limi i Buanos Aires z odsieczą dla ista La Paz w 1781 roku.
- Rimache Yupangui — kapitan Manco Inki.
- Rompa Yupangui — kapitan Manco Inki.
- Ruminavi – „Kamienne Oko”, generał Atahualpy
- Saire Topa — syn Manco Inki.
- Santa Cruz – kapitan rebeliantów inkaskich walczących z Hiszpanami podczas zorganizowanego przez Jose Gabriela Condorcanqui powstania. W roku 1781 zdradził swojego dowódcę, wydając go za 2000 peso.
- Saxalla — kapitan Manco Inki.
- Sinche Roca, Sinchi Roca – drugi władca Inków.
- Sise Bartoline – żona Tupaca Katari, uczestniczyła z nim w oblężeniu La Paz w 1871. Stracona wraz z mężem przez Hiszpanów w 1781.
- Taipi — kapitan Manco Inki.
- Tanqui Guallpa — kapitan Manco Inki.
- Taypi — kapitan Mango Inki.
- Ticcicapac — przydomek Atahualpy, Król Założyciel; Król Który Kładzie Podwaliny.
- Ticoc — kapitan Manco Inki.
- Tilca Yapanqui – generał Inca Pachacuteca.
- Tito Cusi Yupangui, Tito Cussi Yupangue — władca Vilcabamby, syn Manco Inki, arcykapłan, pertraktował z Hiszpanami
- Tocay Capac — władca Ayarmaków.
- Tocto Ocllo Coca — ekwadorska księżniczka, żona Huayna Capaca i matka Atahualpy.
- Topa Amaro — syn Manco Inki.
- Topa Auca Ylli — syn Manco Capaca.
- Topa Inka Paucar — syn Yavar Uacaca.
- Topa Inka Yupangue — dziesiąty władca Inków.
- Topa Vallpa Inka — syn Huayna Capaca.
- Topa Yupangue — syn Inki Pachacutiego;
- Ttopa Capac — brat i kapitan Inki Pachacutiego.
- Ttopa Vanchire — imię kapłana z Cori Cancha.
- Tumbaysi – dowódca wojsk Manco Inqa
- Tumpalla – wódz z wyspy Puna, który doprowadził do spisku wobec Inków i wymordował członków Inkaskiej szlachty podczas podboju Huayna Capaca.
- Tupac Amaru Andreas – uczestnik rebelii Indian w roku 1781. Siostrzeniec Tupaca Amaru II. Zamodrowany przez Hiszpanów w roku 1781.
- Tupac Amaru Diego Cristobal – po egzekucji Tupaca Amaru II, wykonanej w roku 1781, stanął na czele kolejnego powstania Indian. Doprowadził do ugody z Hiszpanami (traktat pokojowy z 27 styczna 1782 z Sicuan), ogłoszono amnestię i ustępstwa wobec Indian w zamian za zakończenie powstania. Ostatecznie jednak schwytany 15 marca 1782 roku pod Marcapata w Quispicanchis i zamordowany wraz z najbliższymi członkami rodziny (żoną, siostrą, szwagrami).
- Tupac Amaru Juan Bautista – przyrodni brat Jose Gabriela Condorcanqui. Zaufany współpracownik, sekretarz, intendent i towarzysz broni podczas rebelii. Hiszpanie najprawdopodobniej chcieli wymusić na nim wskazanie miejsca ukrycia inkaskich skarbów. Jeden ze świadków, przesłuchiwany w procesie zeznał, że Juan miał ukryć skarby po aresztowaniu Tupaca Amaru II.
- Tupac Amaru Miguel Bastidas – uczestnik rebelii Inków w roku 1781
- Tupaq Katari (Apasa Julian) – narodowy bohater ajmarski i boliwijski, przywódca buntu przeciw Hiszpanii, dowódca oblężenia La Paz w roku 1781.
- Tupac Yaya – przydomek Tupaca Inci Yapanqui
- Uallpa Roca — kapitan Manco Inki.
- Ucumari — kapitan Huayna Capaca i Atahualpy.
- Ufia Chuyllo — kapitan Huayna Capaca i Atahualpy.
- Urqos Guaranga — kapitan Atahualpy.
- Usca Mayta Ayllo — ród wywodzący się od Inki Mayta Capaca;
- Usqu Willka – dowódca armi Chanków, którzy oblegali Cuzco w czasach Inqa Yupanki
- Vaca de Castro Cristobal – gubernator Peru
- Vaipai, Vaipay — brat Manco Inki, być może chodzi o Huascara
- Vallpajucra — kapitan Atahualpy,
- Vela Granado Martin – w latach 1604-1605 gubernator prowincji Santa Cruz de la Sierra, założyciel miasta San Francisco de Alfaro (1604)
- Villac Umu, Vilaoma, Willa Uma – „Głowa która radzi”, główny kapłan Świątyni Coricancza w Cuzco jeden z najznakomitniejszych arystokratów Cuzco, opiekun statuły Słońca, przemawiał w imieniu Słońca, jednocześnie jeden z dowódców armii Inkaskiej. Uczestniczył w początkowej fazie wyprawy Diego de Almagra do Chile. Spalony przez Hiszpanów na stosie w roku 1539
- Villca Quire — kapitan Inki Yupanguiego.
- Viracocha Inka — ósmy władca Inków.
- Viracochan Inti — Wirakocza-Słońce.
- Viracochan Pachayachip Pachaccan — Majordomus Wirakoczy Sprawiającego Istnienie Przestrzeni i Czasu.
- Yangui Yupangui — kapitan Manco Inki.
- Yavar Uacac, Yavarvacac — siódmy władca Inków.
- ynga ranti, Ynga Ranti — zastępca Inki, pełnomocnik Inki.
- Yucra Vallpa — kapitan Atahualpy.
- Yuman Tarsi — syn Inki Roca.
Zapraszam do odwiedzenia strony na Facebook