Określanie wieku ludzi u Inków.

Rys antropologiczny Inków

Inkowie byli niscy i krępi, mieli krótkie, średnio szerokie lub sze­rokie głowy, stosunkowo krótkie twarze i umiarko­wanej szerokości nosy. Inkowie, jak i współcześni mieszkańcy tych obszarów mieli skórę barwy brązowej lub miedzianej, ciemne oczy i pro­ste czarne włosy. Dobrze rozwinięta u nich we­wnętrzna fałda powiekowa tworzyła orientalne, skośne oko. Wysoki odsetek Indian peruwiańskich ma krew grupy zero.
Inkowie z gór mieli głowy nieco węższe od tych z wybrzeża.
Górscy Indianie wykazują się specyficznym przy­stosowaniem do wysokości. Mają po­jemne, wypukłe klatki piersiowe, z uwagi na niezwy­kle dużą objętość płuc. Nie tylko posiadają więcej krwi, ale także większą ilość czerwonych ciałek, a tym samym więcej hemoglobiny, która oczywiście powoduje bardziej efektywne i szybsze doprowadza­nie tlenu do tkanek ciała. Dzięki temu górskim Indianom nie przeszkadza rozrzedzone po­wietrze na wysokościach, nie mę­czy ich codzienna ciężka praca.

Z zachowanych XVI wiecznych kronik wynika, że dla Indian i ich żon nie określano wieku, a dzielono ich jedynie na dwie grupy:

• osoby w okresie dojrzewania;
• osoby w okresie starzenia.

Inne źródła z czasów konkwisty, pisane przez kronikarzy inkaskich wskazują, że ludność dzielona była na dziesięć grup zwanych kalli, calles lub vecitas pod względem kondycji fizycznej, z tym że za najważniejszy okres życia uważany był etap, w którym człowiek osiągał największą sprawność fizyczną.

VECITAS pierwsza

25 – 50 lat

Auca camayoc – mężczyźni. Nazwa grupy pochodziła od słowa auca, oznaczająca wojownika. Grupa obejmowała osoby w wieku reprodukcyjnym, żołnierzy, ludność mitmaq i yana, osoby wykonujące najbardziej intensywne prace.

Auca camayoc uarmi – kobiety. Nazwa pochodziła od słów „żona wojownika”. Grupa obejmowała kobiety w okresie reprodukcyjnym, wykonujące intensywne pracy, miedzy innymi tkactwo.

50 lat

Payaeona – kobiety. Grupa zajmowała się wyrobem zdobnych tkanin, worków i lin, jak również sprawująca funkcję zarządczyń lub kucharek.

Payacona – wdowy

Puricoco – mężczyźni

VECITAS druga

60 -78 lat

Puric macho, Punurun – mężczyźni. Grypa osób zdolnych do wykonywania lekkich prace fizycznych, takich jak zbieranie chrustu, słomy lub sprawowanie nadzoru jako quipocamayoc.

Aucacamayoc – starcy. Grupa obejmowała pomniejsze grupy osób w różnych przedziałach wiekowych.

VECITAS trzecia

80 lat i powyżej

Rocto macho – mężczyźni. Nazwa pochodzi od słów „głuchy starzec”. Grupa obejmowała bardzo starych ludzi zajmujących się produkcją lin i tkanin lub hodowlą królików i kaczek. Z reguły jednak były to osoby niedołężne i schorowane.

Puńoc paya – kobiety. Nazwa pochodzi od słów „kobiety które śpią”. Grupa obejmowała kobiety trudniące się wyrobem worków, lin, hodowlą małych zwierząt oraz pomocą przy wychowywaniu dzieci.

VECITAS czwarta

Niepełnosprawni

Mężczyźni i kobiety. Grupa obejmująca niepełnosprawnych, okaleczonych, kulawych, jednorękich, koślawych, głupców i karłów. Kalecy mogli zawierać związki małżeńskie wewnątrz swojej grupy. Niepełnosprawne kobiety mogły zajmować się produkcją cumbi, tkactwem lub być kucharki.

Ancacona – mężczyźni
Oncoc como – kobiety

VECITAS piąta

18-25 lat

Sayacpayac lub Sayapaya – mężczyźni. Spośród najbardziej sprawnych wybierano posłańców chasąui. Pozostali zajmowali się pilnowaniem bydła należącego do danej społeczności lub państwa.

15-50 lat

Zumac cipa lub Cipas cona – kobiety. Spośród nich wybierano służebnice pracujące dla Słońca, świątyń, bóstw, jak również samego inki. Pozostałe panny wydawano za mąż.

VECITAS szósta

12-18 lat

Mactacona – mężczyźni. Grupa obejmowała osoby pracujące na rzecz lokalnej społeczności, polujące na dzikie ptaki w celu pozyskania dobrej jakości piór potrzebnych do wyrobu specjalnych charqui.

Corotasque – kobiety. Nazwa grupy pochodziła od słowa  „dziewczynki”. Grupa obejmowała osoby pomagające swoim ojcom w drobnych pracach domowych i rolnych, pilnujące bydła i uczące się szyć, tkać.

VECITAS siódma
9-12 lat

Grupa obejmująca chłopców pomagających starszym i polujących na ptaki oraz dziewczynki zbierające kwiaty do produkcji barwników oraz dziko rosnące jadalne rośliny. Z tej grupy wiekowej wybierano dziewczęta przeznaczane na capaccocha, czyli jako ofiarę dla najwyższych bóstw, ku czci inki, coya lub huaca, odbywających się w trakcie ważnych uroczystości państwowych i religijnych.

chłopcy: Colla
dziewczynki: Pauau pallac

VECITAS ósma
5-9 lat

Nazwa grupy pochodzi os słów „te, które się bawią”. Grupa obejmowała dzieci pomagające rodzicom w drobnych pracach, pilnujące bydła, zbierające chrust lub opiekujące się młodszym rodzeństwem, a dodatkowo dziewczynki uczyły się szyć.

chłopcy: Pacllacuna
dziewczynki: Pacllacoc vamra

VECITAS dziewiąta
1-5 lat

Dzieci raczkujące
chłopcy: Llocllacuna
dziewczynki: Llucac vamra

VECITAS dziesiąta
0-1 lat

Grupa dzieci karmionych piersią, osesków, leżących w kołysce

chłopcy i dziewczynki: Quiraupicac lub Kirawpi kaq

Do tych dwóch ostatnich grup zaliczano dzieci, które – zgodnie z zapisami w kronikach – nie przynoszą korzyści, nie służą niczemu oraz wymagają opieki drugiej osoby.

Hiszpańscy kronikarze stosowali jeszcze inny podział, zgodnie z którym wyróżniano następujące grupy:

• Pono loco – nazwa grupy wywodzi się od słów „śpiący starzec”;
• Chuqui loco – nazwa grypy pochodzi od słów „na wpół stary”;
• Auca pori – nazwa grupy pochodzi od słów „mężny mężczyzna”, „wojownik”. Grupa obejmowała osoby pomiędzy 25-40 rokiem życia
• Micho guayna – dorastająca młodzież.
• Cocapallac – Do tej grupy zaliczano osoby zajmujące się zbieraniem liści koki, na plantacjach rozciągających się wzdłuż wybrzeża.
• Pucalla guamara lub pudla guamra – nazwa grupy pochodzi od słów „chłopcy, którzy się bawią”.
• Pozostałe grupy wiekowe obejmowały dzieci do szóstego roku życia.

Zapraszam do odwiedzenia strony na Facebook