Tahuantinsuyu chinchaysuyu antisuyu qullasuyu kuntisuyu
Państwo Inków, w języku keczua zwanego Tahuantinsuyu, co znaczy Państwo Czterech Stron Świata.

Tawantinsuyu, Tawantin Suyu — Czwórkraj; dosłownie: cztery części (wzięte) razem. Terytorialnie oznacza ekumenę, całość znanego świata lub całość świata zorganizowanego przez imperialne Cuzco.

Tahuantinsuyu – nazwa oznaczała konsoli­dację czterech regionów:
– tahua – oznacza liczbę cztery,
– ntin – sufiks liczby mnogiej, oznaczający łączenie jednej rzeczy z drugą,
– suyu – po­dział odnoszący się do dużego regionu.

Gdy grupa Manco Capaca przybyła do Acamamy, obszaru zamieszkałego przez lud Ayarmaca, lokalne granice dzieliły obszar na cztery dzielnice — Quinti Cancha, Chumbi Cancha, Sairi Cancha i Yarambuy Cancha. W późniejszym okresie, po konsolidacji władzy Manco Capaca dokonano drugiego, szerszego podziału ziem, co w efekcie doprowadziło do powstania czterech curacazgo: Manco Capac, Tocay Capac, Pinahua Capac i Colla Capac.

Po upadku dawnych rywali Inków poprzednie granice terytorialne przestały być aktualne i dokonano trzeciego podziału przestrzeni. Przestarzała lokalna nomenklatura nie odpowiadała sytuacji, jaka nastąpiła po rozpoczęciu ekspansji Cuzco. Podboje Inków doprowadziły do uzyskania odległych obszarów ziemskich, czego efektem było utworzenie olbrzymich suyu, które formą i rozmiarem odpowiadały wymogom państwowym. W ten sposób powstały cztery prowincje: Chinchaysuyu, Antisuyu, Collasuyu i Cuntisuyu, które wspólnie tworzyły Tahuantinsuyu, a których granice schodziły się w Cuzco.
Niektóre stolice prowincji miały status drugiego Cuzco, miały swoje świątynie Słońca, główne place, magazyny, garnizony wojskowe, węzły drogowe, budynki administracyjne. Stolice prowincji były oddalone od siebie średnio o 10 dni marszu i zarządzały jednostkami o niższej randze.Największymi stolicami prowincji były:

• Tumi Pampa – Tomebamba, dzisiejsza Cuenca w Ekwadorze;
• Cajamarka – Kasa Marka;
• Huanuco Pampa – Wanuka Pampa;
• Xauxa – Jauja, Sawsa;
• Vilcashuaman – Willkas Waman;
• Hatuncolla – Hatun Qulla;
• Caquiavari – Qhaqyawiri.

Inca Pachacutec wprowadził na terenie państwa obowiązek posługiwania się językiem keczua – zwanego runa-simi „językiem ludzi”. Język ten został przejęty od ludu Quechuas, zamieszkującego rzekę Pampas. Wojska tego plemienia pomogły Inkom w zwycięskich podbojach.

Linie graniczne o długości 5000 kilometrów przebiegały w roku 1530 między granicą północnych Andów (2 stopień szerokości geograficznej północnej) a południowym krańcem kontynenty (35 stopień szerokości geograficznej południowej) na terytorium Chile.

Kryteria podziału nie są całkowicie jednoznaczne: etymologicznie Chinchaysuyu wiąże się prawdopodobnie z doliną Chincha, Antisuyu z plemieniem lub plemionami Anti, Qullasuyu z ludem Qulla i Kuntisuyu z prowincją Kunti. W odpowiednich kierunkach wychodziły z Cuzco cztery drogi. Przez rozszerzenie znaczenia, dzielnice skojarzone zostały z różnymi krainami ekologicznymi, zwłaszcza Antisuyu ze strefą montani i selwy oraz Qullasuyu z płaskowyżem wokół jeziora Titicaca. Chinchaysuyu i Kuntisuyu obejmują zarówno główny ciąg górski Andów, jak i wybrzeże, odpowiednio na północ i na południe od szerokości geograficznej Cuzco. Podział przestrzeni w najbliższym otoczeniu Cuzco był wyznaczany przez 41 lub 42 abstrakcyjne linie proste (siqi), wychodzące z centrum i łączące we współliniowe grupy około 400 cuzkeńskich wak. Każda linia należała do jednego z czterech sektorów, zgodnie z czterema drogami.

• Chinchaysuyu obejmowało sektor północno-zachodni, rozszerzony o ok. 20° w kierunku południowym. 
• Antisuyu — sektor północno-wschodni, rozszerzony o ok. 20°C w kierunku południowym.
• Qullasuyu — ok. 40°-stopniowy sektor w ćwiartce południowo-wschodniej.
• Kuntisuyu — pozostałą część przestrzeni. Nie wiadomo, jaki był maksymalny promień, w którym ten podział bezpośrednio obowiązywał.

Guamana Poma de Ayala w swojej kronice „Primer nueva crónica y buen gobierno” którą napisał w latach 1600-1616 wymienia te prowincje pod postaciami czterech kobiet: 

• Pani Chinchay Suyu – gustownie odziana, szczupła kobieta – personifikacja północno-zachodniej części;
• Pani Anti Suyu – kobieta ubrana tylko w spódniczkę, znajdująca się w lesie, pośród papug i małych małp – personifikacja północno-wschodniej części;
• Pani Qulla Suyu – kobieta o obfitych kształtach, okryta wełnianymi tkaninami, zamożna, uprawia ziemniaki, hoduje lamy i alpaki – personifikacja Południowo-wschodniej części;
• Pani Kuti Suyu – kobieta wychudzona, uboga kobieta – personifikacja południowo-zachodniej części.

Można modelowo przypisać Chinchaysuyu, Antisuyu, Qullasuyu i Kuntisuyu odpowiednio ćwiartki: północno-zachodnią, północno-wschodnią, południowo-wschodnią i południowo-zachodnią. Niekiedy przypisuje się Chinchaysuyu, Antisuyu, Qullasuyu i Kuntisuyu kierunki kardynalne, odpowiednio: północ, wschód, południe i zachód, co niekoniecznie jest sprzeczne z podziałem poprzednim, Chinchaysuyu reprezentuje bowiem Górne Cuzco (Chinchaysuyu + Antisuyu) i stronę północną, Qullasuyu zaś Dolne Cuzco (Qullasuyu + Kuntisuyu) i stronę południową. W Górnym Cuzco Antisuyu odpowiada wschodowi, zaś w Dolnym Cuzco Kuntisuyu reprezentuje zachód. 
W obrębie każdej ćwiartki znajdowały się mniejsze jednostki polityczno-terytorialne zwane huamani, pokrywające się z granicami podziału terytorialnego lub etnicznego z okresu przed podbojem inkaskim.
Mniejsze jednostki terytorialna stanowiły saya, a najmniejszą, podstawową komórką terytorialną był obszar zamieszkały przez poszczególne ayllus.

Podział zarządzania na poszczególnych poziomach administracyjnych:

• Tawantinsuyu – zarządzał Inka
• Suyu – w poszczególnych „ćwiartkach” zarządzał zwierzchnik zwany suyuyocapu
• Huamani – zarządzał zwierzchnik zwany apo lub apu
• Saya – zarządzał urzędnik zwany tocricoc
• Ayllus – zarządzał curaca

Tęcza uznana była u Inków jako godło, a jej kolory jako barwy flagi. Obecnie flaga ma 7 kolorów, ale do XVI wieku było ich 5.
7 kolorów tęczy są flagą miasta i Departamentu Cuzco. Jest używany jako flaga języków keczua , popularna, ale nieoficjalna flaga narodowa ludu keczua i flaga reprezentująca ogólnie dziedzictwo Inków

Należy jednak pamiętać, że chociaż kroniki podboju Peru wspominają o flagach używanych przez Inków lub o czymś, co interpretowali jako flagę, to zdaniem Marí Rostworowskiej nie ma żadnych dowodów na to, że starożytne kultury używały takiej flagi. Ponadto Kongres Republiki Peru potwierdził konkluzję Narodowej Akademii Historii Peru: „Oficjalne użycie pojęcia „flagi Tawantinsuyu” jest błędem. W świecie andyjskim nie istniało bowiem pojęcie flagi.

Tempo rozprzestrzeniania się państwa Inków na przestrzeni lat i władców

Zapraszam do odwiedzenia strony na Facebook