Indeks osób związanych z kulturą i historią państwa Inków 🦙🦙 Z miłości do Inków🦙

Indeks osób związanych z państwem Inków i okresem hiszpańskiej konkwisty

Acahuana Inca – architekt twierdzy Sacsahuaman
Achachi Uturunku – dowódca w armii Thupaqa Yapanki Inqa
Allqa Wikza – kacyk wsi, gdzie zgodnie z mitologią Inków założono Cuzco
Alvarado Alonso – Hiszpański konkwistador, skolonizoawła miasto Chachapoyas
Alyzingo — kapitan Manco Inki
Amaro Topa Inka, Amaro Ttopa Inka — nadano mu przydomek Auqui, czyli „królewicz”. Drugi syn Mama Ocllo i Tupac Inca Yapanqui.
Anas Qullqi – nie będąca Indianką krwi Inkaskiej, pochodziła ze szlachty prowincji Huayllas, druga żona Wayna Qhapaqa, matka Pawllu
Anco Huallo, Ancohuaillon – naczelnik Chanków, z czasów panowania Pachacuteca, gdy brat Inki generał Capac Yupanqui atakował plemiona Conchuco zamieszkujące tereny na wschód od Callejon de Huayalas zdezerterował wraz ze swoimi wojownikami,
Angelina – córka Atahualpy, wyszła za mąż za Francisco Pizarro i miała z nim syna Francisco.
Angelina Sica Ocllo — matka chrzestna Titu Cusi Yupanguiego.
Antaallca — kapitan Manco Inki.
Ańas Coląue — jedna z żon Wayny Qapaqa.
Anqui Yapanqui – generał Inca Pachacuteca.
Apasa Georgina – młodsza siostra Juliana, przywódcy rebelii, zwanego Tupac Katari
Apasa Julian – znany jako Tupaq Katari – narodowy bohater ajmarski i boliwijski, przywódca buntu przeciw Hiszpanii, dowódca oblężenia La Paz w roku 1781.
Apasa Pedro Vilca – rebeliant Inkaski, stoczył przegraną bitwę pod Moho z wojskami Hiszpańskimi
Apo Calla Humpiri — syn Capaca Yupanguiego.
Apo Cama — kapłan w Cori Cancha. Być może nie imię, lecz tytuł apu kama: odpowiedzialny za pana, sekretarz.
Apo Cari – władca Chucuito, Huayna Capac mianował go swoim generałem.
Apo Cavac-Cavana – generał armii Huayna Capaca.
Apo Challco Yupangui — kapłan w Cori Cancha.
Apo Conde Mayta — syn Lluqui Yupanguiego.
Apo Cunti Mullu – generał armii Huayna Capaca.
Apo Curimache – kapitan armii Tupaca Yapanqui.
Apo Mihi – generał armii Huayna Capaca
Apo Quibacta — kapitan Topa Inki Yupanguiego.
Apo Rupaea — kapłan z Cori Cancha.
Apo Saca Inka – syn Capaca Yupanguiego.
Apo Taca — syn Lluqui Yupanguiego.
Apo Tarco Guaman — syn Inki Mayta Capaca.
Apolarico — uczestnik wyprawy do Chile z Willa Urna.
Asarpay – Inkaska strażniczka w świątyni Apurimac
Arias de Avila Pedro – Gubernator złotej Kastylii,
Arias Garsia – biskup Quito, sprzeciwił się i uniemożliwił almagrystom zbeszcześcić zwłoki Francisco Pizarra
Atao Guallpa — syn Huayna Capaca i brat Huascara.
Atoc Suqui — kapitan Mango Inki.
Auqui Challco Yupangui — kapłan z Cori Cancha.
Auqui Mayta – piąty syn Mama Ocllo i Tupac Inca Yapanqui.
Auqui Ruca — kapitan Topa Inki Yupanguiego.
Auqui Rupaca — brat Pachacuti Inki Yupanguiego.
Auqui Topa Inka — syn Topa Inki Yupanguiego.
Ayar Auca — Ayar-Wojownik, imię.
Ayar Cachi — Ayar-Sol, imię. W mitologii brat założyciela Cuzco Manqo Qhapaqa
Ayar Sawka – W mitologii brat założyciela Cuzco Manqo Qhapaqa
Ayar Uchu – W mitologii brat założyciela Cuzco Manqo Qhapaqa, czczony jako Wana Kawri – pośrednik między Inkami a Słońcem.
Beatriz Huallas Nusty – córka Huayna Capaca, ciotka Sayri Tupaca, żona konkwistadorów Mancia Sierry de Leguizano i Pedra Bustinza, oraz krawca Diego Hernandeza
Beatriz Clara Coya – córka córka Saryi Tupaqa i Marii Cusi Huarcay, siostrzenica Tupaca Amaru, żona gubernatora Chile, kapitana Martina de Loyola
Beatriz Coya – infantka, córka Huayna Capaca, wyszła za mąż za Martina de Bustincie, szlachcica, rachmistrza dochodów cesarza Karola V. Mieli trzech synów noszących nazwisko Mustinicia, oraz jednego nazwiskiem Juan Sierra de Leguicamo.
Benalcazar – objął dowództwo w San Miguel
Bestidas Antonio – brat Micaele, która została żoną Jose Gabriela Condorcanqui. Został zamordowany 18 maja 1781 w Cuzco, podczas zbiorowej egzekucji uczestników rebelii przeciw Hiszpanom.
Bestidas Micaela – żona Jose Gabriela Condorcanqui. Została zamordowana 18 maja 1781 w Cuzco, podczas zbiorowej egzekucji uczestników rebelii przeciw Hiszpanom.
Bestidas Pedro Mendiguire – brat Micaele, która została żoną Jose Gabriela Condorcanqui. Został zamordowany 18 maja 1781 w Cuzco, podczas zbiorowej egzekucji uczestników rebelii przeciw Hiszpanom.
Bernal Gonzalo – zarządca kopalni srebra w Potosi, w czasach gdy kopalnia należała do Pedra de Hinojosy. Autor słynnego powiedzenia „W Potosi jest tyle srebra, że za kilka lat żelazo będzie cenniejszy od srebra”.
Bravo de Saravia Melchior – Wicekról Peru
Cacir Capac — Leniwy Król, król nie mający władzy. Imię kapitana Inki Pachacutiego.
Calla Cunchuyu – architekt twierdzy Sacsahuaman
Canar Capac — Król Canarów.
Capac Ayllo — Królewskie Ayllu. Ród królewski w ogóle lub jedna z panak, wywodząca się od Topa Inki Yupanguiego.
Capac Yupangui /Qapaq Yupanki/ — władca Inków.
Carillo Martin – almagrysta, uczestnik ataku na Francisco Pizarro w Limie
Carlos Inquill Topa /Inkill Tupa/ — syn Paullu Topa Inki i Cataliny Toctoc Oxica.
Catalina Toctoc Oxica — żona Christobala Paullu Topa Inki.
Cayo Topa — kapitan Manco Inki.
Chalco Chima, Chalcochima, Challku Chima — kapitan Huayna Capaca i Atahualpy, spalony na stosie przez Hiszpanów w Anta niedaleko Cuzco. Po śmierci Atahuallpy dwukrotnie zwracał się do Francisco Pizarra o nadanie mu tytułu regenta, działającego w imieniu nieletniego syna Atahualpy.
Chalco Mayta – mianowany przez Tupaca Yapanqui na naczelnika ziem Indian Canari w rejonie Quito.
Chalco Yapanqui – generał Tupaca Yapanqui.
Chanan Curi Coca – kobieta curaca z ludu Chanków, stała na czele ayllu Choco-Cachona
Chhuchhi Capac — Król Chhuchhi.
Chigua Yuin — ród wywodzący się od Lluqui Yupanguiego
Chima Chabin — syn Capaca Yupanguiego.
Chima Panaca Ayllo — ród panaki Chima, wywodzący się od Manco Capaca.
Chimo Capac — Król Chimu.
Chimpu Ocllo – księżniczna Inkaska, wnuczka Tupaca Yapanqui, matka kronikarza Garcilaso de la Vegi, po chrzcie przyjeła imię Isabela
Chinche Roca — Drugi władca Inków. W większości źródeł występuje jako Sinchi Rica.
Chuaca Rimachi – wódz w armii Huayna Capaca, po wkroczeniu Hiszpanów przyjął wiarę chrześcijańską
Chuchi Capac — zwany także Colla Capak, pan Hatum Colla, Król Chuchi.
Chumuncaur – kiedy Inkowie podbili plemię Chimor, Tupaca Yapanqui powołał go na władcę Chimor.
Chuqui Huipa Coia — żona Inki Huascara.
Chuqui Sota – władca Chachapoya, państwa podbitego przez Tupac Yupanqui
Chuqui Urpay – córka Mama Rahua Ocllo, siostra Huascara
Churriguera Jose – (1650 – 1723) hiszpański architekt, według jego planów zbudowano w Limie wiele budynków. Prezentował styl barokowy, który uzupełniał dekoracjami – przez co styl ten nazwano potem „churriguertyzmem”.
Coaquiri – Indianin z Collao, który pod imieniem Pachacutec Ynga w rejonie Altiplano wzniecił rebelię przeciw Ince Tupac Yapanqui.
Condorcanqui Clemente – najstarszy syn Miguela, niektóre kroniki podają że zmarł jako dziecko, ale z innych źródeł wynika, że żył w konkubinacie z Fernandą Villafuerte Zevallos, z którą miał córkę Dominge.
Dominga poślubiła Juana Ascensio de Salas y Valdes z którym miała wiele dzieci.
Rodzina Clemente najprawdopodobniej jeszcze przed wybuchem powstania opuściła Peru i udała się do Europy (do Wenecji).
Condorcanqui Fernando – syn Tupaca Amaru II, urodzony w Pampamarca w prowincji Tinta. Płynie na statku „San Pedro de Alcantara” z Limy do Kadyksu. Statek tonie u wybrzeży Portugalii, ale Fernando ratuje się i dopływa do brzegu. W Kadyksie zgłasza się do władz portowych, gdzie go aresztowano i wtrącono do celi na zamku Santa Caylina. 7 września 1787 pisze list do Króla Hiszpanii o zwolnienie z więzienia.
Condorcanqui Hipolito – syn Tupaca Amaru II. Został zamordowany 18 maja 1781 w Cuzco, podczas zbiorowej egzekucji uczestników rebelii przeciw Hiszpanom.
Condorcanqui Mariano – syn Tupaca Amaru II, umiera z wycienczenia i chorób na statku „El Peruano” płynącego ze skazańcami z Limy do Kadyksu.
Condorcanqui Miguel – ojciec Francisca, Clemente i Jose Gabriela (Tupaca Amaru II), mąż Rosy Noruera. Kacyk trzech wsi w prowincji Tuinta: Surimana, Pampamarca i Tungasuca.
Coriatao /Quri Ataw/ — kapitan Manco Inki.
Coya Chimpu Ocllo – żona Inki Yapanqui
Coya Cuxi Varcay (lub Cussi Huarque)- córka Huascara i Mama Varcay, jako jedyna córka przeżyła masakrę Atahualpy. Później została żoną Xayrego Topy
Coya Mama Ana Warki — królowa-żona Topa Inki Yupanguiego.
Coya Mama Chuque Huypa Chuquipa — królowa-żona Huascara Inki.
Coya Mama Cuci Rimay — pierwsza królowa-żona Huayna Capaca.
Coyllas — kapitan Manco Inki.
Cuilla — kapitan Manco Inki.
Cura Ocllo — siostra, pierwsza żona Manco Inki. Gonzalo Pizarro zażądał jej od Manco, ale w wyniku mistyfikacji została podmieniona na Indiankę Inkill
Curi Guallpa /Kuri Wallpa/ — kapitan Mango Inki; występuje jako Suri Vallpa.
Cusi Huarcay Maria – W roku 1558 zostaje ochrzczona w Limie i poślubia Sayri Tupaqa Inqe, po jego śmierci w roku 1561 poślubiła Ariasa Maldonada, który został również opiekunem jej córki – Beatriz Clary.
Cusco Urco Guaranga — syn Inki Roca.
Cuzco Capac — Król Cuzco.
Cuxirimay – zwana także donna Angelina, druga zona Francisco Pizarro
de Almagro Diego – Gubernator Chile
de Almagro Diego młodszy – syn Diego de Almagra
de Alvarado Pedro – gubernator Gwatemali, generał w armii Korteza.
de Ampuero Francisco – służący Francisco Pizarro, poślubił jego pierwszą żonę done Ines.
de Arona Juan – wybitny poeta peruwiański (1839-1895)
de Areche Antonio – sędzia Trybunału Królewskiego w Cuzco. Przewodniczył procesowi w którym w maju 1781 skazano na śmierć organizatorów inkaskiej rebelii – miedzy innymi Tupaca Amaru II.
de Ayala Filipe Poma Guaman – autor dzieła opisującego dzieje Peru i jego stan przed rządami hiszpańskimi. Był synem prowincjonalnego zarządcy andyjskiego, naczelnika grup mitmaq z rejonu Huanuco
de Barbaran Juan – paź Francisco Pizarra, zorganizował pochówek markiza po jego zabójstwie w Limie
de Berlanga Tomas – biskup Panamy na początku XVI wieku, wysłannik króla Hiszpanii
de Cabrere Jeronimo Luis – Hiszpański konkwistador, w roku 1536 załozył miasto Ica
de Cazall Pedro Lopez – pochodzący z Llareny, sekretarz wicekróla Gaski
de Companon y Bujanda Don Baltasar Jaime Martinez – doktor prawa kanonicznego, biskup Trujillo w latach 1780–1791 lub od 1779. Wrażliwy na krzywdy Indian. Mając na względzie dorobek kultury Indian powołał grupę artystów, którzy stworzyli zestaw około 1400 ilustracji i map, malowanych tuszem i akwarelami. W dziewięciu tomach ich dzieła możemy znaleźć zabytki, stroje, florę, faunę, obyczaje Indian z północnego Peru. Ma on także duże zasługi w dziedzinie archeologii. Znalezione przez niego prekolumbijskie tkaniny i ceramika (ponad 500 egzemplarzy ceramiki Mochica i Chimu) zostały odesłane do Hiszpanii i teraz stanowią podstawę zbiorów Historii Naturalnej i Antyku w Madrycie.
Stworzył plany miasta Chan Chan – stolicy Chimu
de Croix Teodoro – Wicekról w latach 1784 – 1790, wprowadził reformy, ustanowił w Cuzco tzw. Audiencia, czyli Sąd Królewski do spraw skarg Indian
de Cuellar Sancho – pisarz w oddziale Pizarro, protokołował w procesie Atahualpy
de Bustincie Martin – szlachcic, rachmistrz dochodów cesarza Karola V. Mąż Leonory Coya – córki Huayna Capaca
de la Cosa Juan – żeglarz i kartograf, który w roku 1500 stworzył tzw. Mapamundi – pierwszą mapę Nowego Świata. Mapa obejmowała Wyspy Antylskie i kontury kontynentu Ameryki
de la Gasca Perdo – drugi Wicekról Peru
de las Casas Bartolome – hiszpański duchowny
de Loayza Jeronimo – dominikanin, od roku 1541 biskup Limy, a w okresie 1546-1575 arcybiskup, nie zgodził się na całkowity zakaz hodowli świnek morskich, gdyż obawiał się buntu Indian.
de los Rios Pedro – gubernator Panamy, następca Pedrariasa, szlachcic z Kordoby. Objął gubernatorstwo Panamy z pełnomocnictwami mającymi na celu dobro kolonii i jej krajowców.
de Melo Garsia – pochodził z Truxilla, skarbnik dóbr królewskich w Cuzco w latach 1555 – 1556
de Mendoza Antonio – trzeci Wicekról Peru
de Mercado Diego Nunez – factor, królewski urzędnik zbierający trybut. Dotarł do Hiszpanów gdy Pizarro oblegał Cuzco
de Molina Christoual – proboszcz parafii Naszej Pani Pomocnej i Tubylczego Szpitala w Cuzco, znawca języka keczua, około 1575 roku napisał książkę o obrzędach Inków
de Molliendo y Angulo Manuel – w latach 1673 – 1699 biskup Cuzco
de Ondegardo Polo Juan – licencjat, w XVI wieku przez pewien okres był corregidorem Cuzco, znawca religii Inków, znalazł część grobów królewskich, które złupił i zniszczył. Mumie wysłał do Limy gdzie je pochowano. Opisał system ceque (ziq)i, lini wychodzących z Cuzco w kierunku wak.
de Orgonez Rodrigo – dowódca wojsk Diego de Almagra, członek wyprawy do Chile
de Orellana Francisco – gubernator Nowej Andaluzji
de Pedraza Reginaldo – dominikanin, misjonarz, członek III wyprawy Pizarro do Peru
de Reynaga Juan – szlachcic z Bilbao, kapitan piechoty armii królewskiej w wojnie z Hernandezem Gironem
de Rojas Gabriel – almagrysta, namiestnik Cuzco w 1537
de San Martin Matorra Jose Francisco – 28 lipca 1821 ogłosił w Limie niepodległość Peru. Był Paragwajczykiem, ale dziś uznaje się go za Argentyńczyka. Jednak po jego deklaracji wszyscy znaczniejsi mieszkańcy Limy uciekli z miasta
de Santo Tomas Domingo – dominikanin, biskup Charcas w latach 1562-1570, znawca języka kechua, zwolennik utrzymania administracji Inkaskiej na terenach Wicekrólestwa Peru
de Soto Hernando – konkwistador
de Sucre y Alcala Antonio Jose – dowódca wojsk republikańskich, pokonał wojska wicekróla w roku 1821
deTerrazasa Bartolome – kapitana w armii Diego de Almagro
de Toledo Francisco – Wicekról Peru
de Toro Alonso – zastępca Gonzala Pizarro w Cuzco w latach 1545
de Valesca Pedro Fernandez – w roku 1571 przybył do Peru i wprowadził technologię wytopu srebra za pomocą rud rtęci, którą poznał w Meksyku
del Valle Jose – dowódca wojsk Hiszpańskich w bitwie pod Moho z 30 marca 1782
Diego Caire Topa /Sayri Tupa/ — brat Titu Cusi Yupanguiego.
don Melchor Carlos Inqa – wnuk Pawllu Inqi
Dona Angelina – wcześniej Cuxirimay, druga zona Francisco Pizarro
Dona Ines – wcześniej Quispe Sisu, pierwsza żona Francisca Pizarro z którym miała dwoje dzieci: Francisce i Gonzalo.
Escobedo Jorge – Generalny wizytator z ramienia króla Hiszpanii. Wydaje nakaz, by wytropić i wytępić całą rodzinę Tupaca Amaru II, aż do czwartego pokolenia włącznie. Ostatecznie skazano ponad osiemdziesiąt osób z rodziny i otoczenia Jose Gabriela Condorcanqui.
Filip II – Syn króla Karola I (cesarza Karola V) i Izabeli Portugalskie], wówczas następca tronu. W latach 1556—1598 był królem Hiszpanii
Felipe Cari Topa — kapitan Manco Inki.
Felipe Inquill Topa — syn Paullu Topa Inki.
Felipe Vallpa Tito — syn Manco Inki.
Francisca Pizarro – córka Francisco Pizarro i Ines Huayllas Nusta, wyszła za mąż za swojego stryja Hernando Pizarro
Francisco Atahualpa – syn Atahualpy, zmarł jako młody człowiek.
Garces Enrice – w roku 1567 odkrył rtęć na terenie Peru
Garcia Alejo – Portugalczyk z kolonii hiszpańskiej w Rio de la Plata (Argentyna) przyłączył się do wyprawy wojowników guarani, którzy systematycznie plądrowali pogranicza państwa Inków. Badaczy uważają, że Garcia dotarł jako pierwszy Europejczyk do terenów dzisiejszej Boliwii
Garcia de Castro Lope – Wicekról Peru
Garsilaso de la Vega – kronikarz, autor „Los Comentarios reales de los incas”
Gaspar Xulca Yanac — kapitan Titu Cuci,
Guaipar — brat Mango Inki.
Gualparoca /Wallpa Ruka/ — urzędnik Mango Inki.
Guaminca Atoc — Generał wodza Huascara.
Guanca Auqui — brat i wódz Huascara Inki.
Guascar Inka, Guascar Inka Ttopa Cussi Guallpa, Guascar Inka Inti Cuci Guallpa — władca Inków, syn Huayna Capaca.
Guayna Capac Inka — jedenasty władca Inków.
Guayna Caxa — brat Apo Xaxa.
Guzman Abimael – szef terrorystycznego, lewicowego ugrupowania Sendero Luminoso – Świetlisty Szlak, działającego w latach 90-tych XX wieku.
Guzmang – władca sześciu guaranga w Cajamarce, podbitych przez Inca Pachacuteca.
Hualpa Rimachi Inca Apu (lub Apu Hualpa Rimachi) – główny architekt twierdzy Sacsahuaman
Huallpa Tupac Inca Yapanqui – czwarty syn Mama Ocllo i Tupac Inca Yapanqui.
Huaman Quilcana — kapitan Mango Inki.
Huanca Auqui – przyrodni brat Huascara, dowódca jego najlepszej armii
Huayna Capac Huascar Inca – po urodzeniu nazwany Inti Cussi Huallpa, aż do momentu nadania mu przydomka Huascara.
Humboldt von Alexander – wysłany przez Króla Hiszpanii Karola IV jako badacz Ameryki Południowej
Inguill — Kobieta z dworu Mango Inki oraz brat Mango Inki.
Inca Maita — syn Viracochy Inki.
Inca Maricanchi – architekt twierdzy Sacsahuaman
Inca Mayta — kapitan Atao Guallpy.
Inca Orcon — syn Viracochqmpa Inkan Yupanguiego.
Inca Paccac — kapitan Mango Inki.
Inca Roca — Szósty władca Inków oraz syn Yavar Uacaca
Inca Urcon — syn Viracochy Inki.
Ines Huayllas Nusta – córka Huayna Capana
Inkill – gdy Manco Inca nie chciał wydać Gonzalowi Pizzaro swojej pierwszej żony Cura Ocllo, dał mu bardzo podobną do niej Indiankę o imieniu Inkill.
Innacapanaca — ród wywodzący się od Pachacutiego Inki.
Inqa Achachi – dowódca Inków. Znany z tego, że podczas wyprawy do zbuntowanej prowincji Anti zjadł surowe mięso jaguara by wystraszyć rywala. Od tego wydarzenia miał przydomek Uturunku – czyli „Jaguar”.
Inti Conti Mayta — syn Mayta Capaca.
Inti Cusi Vallpa (Inti Cussi Huallpa) – pierwsze imię Huascara. Po narodzinach nadano mu przydomek Huascar i jego imię brzmiało Huayna Capac Huascar Inca.
Izabel (lub Beatriz) – córka Ataulapy, wyszła za mąż za Hiszpana Blasa Gomeza, a po raz drugi za metysa Sancho de Rojasa.
Kapac Vari — kapitan Topa Inki Yupanguiego.
Karol Habsburg – syn arcyksięcia Fryderyka Pięknego i królewny hiszpańskiej, Joanny, córki Ferdynanda Katolickiego i Izabeli Kastylijskiej. Urodzony w roku 1500 w Gent (w Holandii), zmarł w roku 1558 w San Yuste (w Hiszpanii). Był od r. 1516 królem Kastylii i Aragonii, tworzących ówczesne państwo hiszpańskie — jako Karol I. W r. 1519 został wybrany na cesarza rzymskiego jako Karol V. Abdykował w r. 1555 z Niemiec na rzecz brata Ferdynanda I, z reszty zaś krajów na rzecz syna, Filipa II
Karol III – w roku 1759 został królem Hiszpanii. Otwiera inne porty, odbierając monopol Limie. Znosi nałożony na Indian nakaz kupowania towarów gorszej jakości za wygórowane ceny. Podzielił wicekrólestwo na siedem prowincji.
Katari Tomas – przywódca Inkaskiej rebelii, zamordowany przez Hiszpanów w roku 1572
Katari Tupac (Aymara Juliána Apaza, Catari lub Tupaj Katari) – przywódca Indiańskiej rebelii w roku 1781. Dowódca oblężenia La Paz. Schwytany i zamordowany przez rozerwanie końmi 14 listopada 1781 roku. Mąż Bartoline Sisa
Kuysara – kacyk prowincji Charkas w miejscowości Chuquisaca. W roku 1539 wskazał za namową Paullu Inqi Hiszpanom leżące w tych terenach kopalnie złota, srebra, miedzi i cyny
Leonor Coya – infantka, córka Huayna Capaca. Wyszła za mąż za Hiszpana Juana Balsa, z którym miała jednego syna. Potem wyszła ponownie za Francisco de Villacastin, jednego z pierwszych zdobywców Panamy i Peru
Llicllic — kapitan Mango Inki.
Lloque Yupangue — trzeci władca Inków.
Lope Garcia de Castro – Gubernator Peru. Urząd objął w 1564 roku. Pragnął uzyskać jak najwięcej informacji na temat historii Inków. Nakazał odszukanie znawców pisma węzełkowego kipu – ale odnaleziono tylko czterech sędziwych kipucamayac.
Lopez de Zuniga Diego – hrabia Nieva, szósty Wicekról Peru
Loyola Martín García Óñez – Urodzony w Azpeitii w roku 1549. Do Peru dotarł w roku 1568 jako kapitan gwardii w armii Wicekróla Francisco de Toledo. W 1592 Filip II mianował go gubernatorem Paragwaju, jednak ostatecznie otrzymał tytuł gubernatora Chile. Za zasługi w walkach z Inkami otrzymał tytuł corregidora w kilku miastach Chile. Jego żoną była Beatriz Clara Coya – córka Diega Sayri Tupaca, siostrzenica Tupaca Amaru. Zginął zamordowany w buncie Indian w Curalaba 24 grudnia 1598 roku.
Machu Apa – tym mianem Inkowie nazywali Francisco Pizarro
Maita Yupangue — pierwotne imię Yavar Uacaca Inki
Mama Aanabarque — królowa-żona Pachacutiego Inki.
Mama Caba /Mama Qawa (Kawa)/ — królowa-żona Lloque Yupanguiego.
Mama Chuqui Checya Llepay — królowa-żona Yavar Uacaca.
Mama Chuki Uqllu – druga żona Tupa Inki Yupanki, matka Qhapaqa Wari
Mama Chuqui Yllpay — królowa-żona Capaca Yupanguiego.
Mama Cibi Chimbo Ronto Coya — druga królowa-żona Huayna Capaca, po Coya Mama Cuci Rimay.
Mama Coca — 1. Królowa-żona Chinche Roca. 2. Siostra Guayny Capaca.
Mama Cori Illpay Cahua — królowa-żona Capaca Yupanguiego.
Mama Huaco – archetyp mężnej i walecznej kobiety, miała pierwiastek żeńsko-męski, partnerka Manco Capaca, pełniła funkcję dzielnego kapitana i dowodziła wojskami
Mama Micay, Mama Micay Chimppu — królowa-żona Inki Roca.
Mama Ocllo — 1. Królowa-żona Manco Capaca. 2. pierwsza żona Tupaca Inci Yapanqui, była jego siostrą, matką Huayna Capaca
Mama Rondo Cayan (Rontocay, Runtu) — królowa-żona Inki Viracochy. W języku Inków jej imię oznaczało „Biała jak jajo”, gdyż od urodzenia jej karnacja była jaśniejsza od innych.
Mama Runtu – trzecia żona Huayna Capaca, była jego siostrą stryjeczną. Prawowita żona, zatwierdzona przez Radę Inków.
Mama Tancaray Yacchi — królowa-żona Inki Mayta Capaca.
Mama Tancaray Yacchi Chimpo Vrma Cuqa — królowa-żona Inki Lloqui Yupanguiego i matka Mayta Capaca.
Mama Taoca Ray — królowa-żona Mayta Capaca
Mama Tocto Ussisa – kapłanka Świątyni Słońca (potem przyjęła imię Dona Catalina Ussisa), z rodu Vicaquirano. Po 1533 została żoną Pawllu, syna Wayna Qhapaqa
Mama Vaco — królowa-żona Mango Capaca,
Mama Varcay – żona Huascara, jako jedyna żona przeżyła masakrę Atahualpy
Manco Capac, Mango Capac – 1. Król Manku, mityczny założyciel dynastii Inków. 2. Syn Sinchi Roca.
Mango Inka, Mango Inka Yupangui — syn Huayna Capaca.
Marca Yuto — syn Yavar Uacaca.
Maria Cussi Varcay — córka Mango Inki, siostra i żona Sayri Tupaca.
Mayta Capac Inka — 1. Czwarty władca Inków. 2. Syn Inki Roca.
Mendoza Mate de Luna Juan de – w latach 1601-1604 gubernator prowincji Santa Cruz de la Sierra
Melchior Carlos Inka — syn Carlosa Inquill Topa Inki.
Mihic Naca Mayta — wódz Huayna Capaca.
Mihi Wayta Mata – dowódca Tupa Inka Yupanki, kapłan bóstwa Wana Kawriego
Minchazaman – władca plemion Chimu, podbitych przez Inca Pachacuteca.
Nina Cuyochi — syn Huayna Capaca.
Nunez Vela Blasco – pierwszy Wicekról Peru
Nunze de Balboa Vasco – założyciel pierwszej europejskiej kolonii w okolicach Dariern
Onachile — kapitan Atahualpy.
Ondegadr Pol – licencjat, corregidor Cuzco w roku 1560, pochodził z Salamanki
Orco Guaranga — syn Inki Mayta Capaca.
Orco Varanca — kapitan Manco Inki.
Osca — kapitan Manco Inki.
Otorongo Achachi — kapitan Inki Pachacutiego i Tupaca Yapanqui.
Pablo Guallpa Yupangui — kapitan Mango Inki.
Pachacuti Inka, Pachacuti Inka Yupangui — dziewiąty władca Inków,
Pascac — brat Manco Inki.
Pasco — urzędnik Manco Inki.
Pauac Vallpa Mayta — syn Yavar Uacaca.
Paucar Yalli — syn Yavar Uacaca.
Paullu, Pawllu, Paullo Topa Inka, Paulo Topac Inka — przyrodni brat Manco Inca. Mianowany w roku 1537 przez Diego de Almagro na władcę Inków. W roku 1543 przyjął chrzest – obrał imię Don Cristobal Pawllu Inqa
Po wkroczeniu do Cuzco Manco Ina proponował mu pozycję pełnomocnika na obszar Qulla Syuy
Następnie udał się do Cuzco, gdzie triumfalnie wkroczył.
Jako dowódca oddziału Inkaskich wojowników uczestniczył w wyprawie Diego de Almagro do Chile.
Mieszkał w pałacu który wybudował Inca Manco Capac w Collcam Pata – dzielicy Cuzco.
Pechuta Juan – wódz w armii Huayna Capaca, imię to przybrał po przyjęciu wiary chrześcijańskiej
Pedrarias, Pedro Arias de Ávila, Pedrárias Dávila – gubernator Panamy w czasach pierszej wyprawy Pizarro
Pedro Sanchez de la Hoz – Sekretarz Francisco Pizarro
Phelipe (Felipe) Quispe Tito — syn Titu Cusi Yupangui.
Picado Antonio – osobisty sekretarz Francisco Pizarro
Pilcohuaco – pierwsza żona Huayna Capaca, była jego siostrą
Pilcowaco Juana – córka Tupaca Amaru, która jako jedyne jego dziecko przeżyła czystki zarządzone przez wicekróla Francisko de Toledo. Żona Felipe Condorcanqui
Pinao Capac — Król Pinaw,
Pisar Capac — Król Pisar.
Pizarro Francisca – córka Francisko Pizarri i Quispe Sisu, żona Hernando Pizarro
Pizarro Francisco – Gubernator Peru,
Pizarro Gonzalo – brat Francisco,
Pizarro Hernando – brat Francisco,
Pizarro Juan – brat Francisco,
Pizarro Mercado Francisca – córka Hernado Pizarro i dony Isabel de Mercado
Puma Supa – dowódca wojsk Manco Inqa, był reprezentantem Sayri Tupaca – nieletniego syna zamordowanego Manqo Inqa – w tzw. „Radzie Regencyjnej”.
Qhapaq Wari – syn Inki Tupac Yupanki, z drugiej żony Mamy Chuki Uqllu. Wskazany przez Inkę na nastepcę, ale po śmierci wpływy piereszej żony (Mamy Uqllu) doprowadziły do wypędzenia go do Chinchero z zakazem powrotu do Cuzco
Quehuar Tupac – trzeci syn Mama Ocllo i Tupac Inca Yapanqui.
Queso Yupanqui — kapitan Manco Inki.
Quis Quis, Quisquis — kapitan Huayna Capaca i Atahualpy.
Quispe Sisu – przyrodnia siostra Atahualpy, pierwsza konkubina Francisca Pizarra, zwana przez niego donna Inas
Quisi Yupangui — kapitan Mango Inki.
Raua Ocllo, Rava Ocllo — druga żona Huayna Capaca, była jego siostrą. Prawowita żona, zatwierdzona przez Radę Inków.
Reseguina Josef – dowódca wojsk Hiszpańskich przybyłych z Limi i Buanos Aires z odsieczą dla ista La Paz w 1781 roku.
Rimache Yupangui — kapitan Manco Inki.
Rompa Yupangui — kapitan Manco Inki.
Ruminavi – „Kamienne Oko”, generał Atahualpy
Saire Topa — syn Manco Inki.
Santa Cruz – kapitan rebeliantów inkaskich walczących z Hiszpanami podczas zorganizowanego przez Jose Gabriela Condorcanqui powstania. W roku 1781 zdradził swojego dowódcę, wydając go za 2000 peso.
Saxalla — kapitan Manco Inki.
Sinche Roca, Sinchi Roca – drugi władca Inków.
Sise Bartoline – żona Tupaca Katari, uczestniczyła z nim w oblężeniu La Paz w 1871. Stracona wraz z mężem przez Hiszpanów w 1781.
Taipi — kapitan Manco Inki.
Tanqui Guallpa — kapitan Manco Inki.
Taypi — kapitan Mango Inki.
Ticcicapac — przydomek Atahualpy, Król Założyciel; Król Który Kładzie Podwaliny.
Ticoc — kapitan Manco Inki.
Tilca Yapanqui – generał Inca Pachacuteca.
Tito Cusi Yupangui, Tito Cussi Yupangue — władca Vilcabamby, syn Manco Inki, arcykapłan, pertraktował z Hiszpanami
Tocay Capac — władca Ayarmaków.
Tocto Ocllo Coca — ekwadorska księżniczka, żona Huayna Capaca i matka Atahualpy.
Topa Amaro — syn Manco Inki.
Topa Auca Ylli — syn Manco Capaca.
Topa Inka Paucar — syn Yavar Uacaca.
Topa Inka Yupangue — dziesiąty władca Inków.
Topa Vallpa Inka — syn Huayna Capaca.
Topa Yupangue — syn Inki Pachacutiego;
Ttopa Capac — brat i kapitan Inki Pachacutiego.
Ttopa Vanchire — imię kapłana z Cori Cancha.
Tumbaysi – dowódca wojsk Manco Inqa
Tumpalla – wódz z wyspy Puna, który doprowadził do spisku wobec Inków i wymordował członków Inkaskiej szlachty podczas podboju Huayna Capaca.
Tupac Amaru Andreas – uczestnik rebelii Indian w roku 1781. Siostrzeniec Tupaca Amaru II. Zamodrowany przez Hiszpanów w roku 1781.
Tupac Amaru Diego Cristobal – po egzekucji Tupaca Amaru II, wykonanej w roku 1781, stanął na czele kolejnego powstania Indian. Doprowadził do ugody z Hiszpanami (traktat pokojowy z 27 styczna 1782 z Sicuan), ogłoszono amnestię i ustępstwa wobec Indian w zamian za zakończenie powstania. Ostatecznie jednak schwytany 15 marca 1782 roku pod Marcapata w Quispicanchis i zamordowany wraz z najbliższymi członkami rodziny (żoną, siostrą, szwagrami).
Tupac Amaru Juan Bautista – przyrodni brat Jose Gabriela Condorcanqui. Zaufany współpracownik, sekretarz, intendent i towarzysz broni podczas rebelii. Hiszpanie najprawdopodobniej chcieli wymusić na nim wskazanie miejsca ukrycia inkaskich skarbów. Jeden ze świadków, przesłuchiwany w procesie zeznał, że Juan miał ukryć skarby po aresztowaniu Tupaca Amaru II.
Tupac Amaru Miguel Bastidas – uczestnik rebelii Inków w roku 1781
Tupaq Katari (Apasa Julian) – narodowy bohater ajmarski i boliwijski, przywódca buntu przeciw Hiszpanii, dowódca oblężenia La Paz w roku 1781.
Tupac Yaya – przydomek Tupaca Inci Yapanqui
Uallpa Roca — kapitan Manco Inki.
Ucumari — kapitan Huayna Capaca i Atahualpy.
Ufia Chuyllo — kapitan Huayna Capaca i Atahualpy.
Urqos Guaranga — kapitan Atahualpy.
Usca Mayta Ayllo — ród wywodzący się od Inki Mayta Capaca;
Usqu Willka – dowódca armi Chanków, którzy oblegali Cuzco w czasach Inqa Yupanki
Vaca de Castro Cristobal – gubernator Peru
Vaipai, Vaipay — brat Manco Inki, być może chodzi o Huascara
Vallpajucra — kapitan Atahualpy,
Vela Granado Martin – w latach 1604-1605 gubernator prowincji Santa Cruz de la Sierra, założyciel miasta San Francisco de Alfaro (1604)
Villac Umu, Vilaoma, Willa Uma – „Głowa która radzi”, główny kapłan Świątyni Coricancza w Cuzco jeden z najznakomitniejszych arystokratów Cuzco, opiekun statuły Słońca, przemawiał w imieniu Słońca, jednocześnie jeden z dowódców armii Inkaskiej. Uczestniczył w początkowej fazie wyprawy Diego de Almagra do Chile. Spalony przez Hiszpanów na stosie w roku 1539
Villca Quire — kapitan Inki Yupanguiego.
Viracocha Inka — ósmy władca Inków.
Viracochan Inti — Wirakocza-Słońce.
Viracochan Pachayachip Pachaccan — Majordomus Wirakoczy Sprawiającego Istnienie Przestrzeni i Czasu.
Yangui Yupangui — kapitan Manco Inki.
Yavar Uacac, Yavarvacac — siódmy władca Inków.
ynga ranti, Ynga Ranti — zastępca Inki, pełnomocnik Inki.
Yucra Vallpa — kapitan Atahualpy.
Yuman Tarsi — syn Inki Roca.

Indeks osób związanych z kulturą i historią Inków

Zapraszam do odwiedzenia strony na Facebook