Termin literatura kolonialna odnosi się do literatury tworzonej na terytorium Peru od XVI do XIX wieku.
Po podboju hiszpańskim w Peru zaczął obowiązywać język kastylijski i europejskie trendy literackie, co miało wpływ na powstanie literatury metyskiej i peruwiańskiej.
Francisco Carrillo Espejo określił ten okres terminem literatura odkrycia i podboju, który określa okres obejmujący wszystkie dzieła napisane w trakcie procesu odkrywania i podboju Peru, czyli od roku 1532, kiedy to w Cajamarca schwytano inkaskiego władcę Atahualpa i rozpoczął się rozpad inkaskiego imperium.

Określa się, iż pierwszym utworem literackim był dwuwiersz napisany przez jednego z żołnierzy Pizarra, podczas jego drugiej wypraw. Utwór ten zawierał ubolewanie nad losem i trudnościami wyprawy – a był skierowany do gubernatorowi Panamy.
Pues, señor Gobernador,
mírelo bien por entero,
que allá va el recogedor
y aquí queda el carnicero.

Cóż, panie gubernatorze,
Rzućcie okiem,
idzie zbieracz,
a tu jest rzeźnik.

Kolejnym gatunkiem literatury stały się kroniki, listy odkrywców i ich relacje.
Kronika stanowi interesujący gatunek literacki, gdyż łączy w sobie historię, esej literacki i powieść. Pierwsze kroniki, napisane przez żołnierzy i sekretarzy wypraw wojskowych, mają szorstki i suchy styl.
Krytyk literacki Augusto Tamayo Vargas podzielił kronikarzy tego okresu na hiszpańskich, rdzennych (autochtonicznych), metysów i kreoli.

Hiszpańscy kronikarze są dodatkowo podzieleni na kronikarzy podboju i kronikarzy kolonizacji. Ci ostatni natomiast podzieleni są jeszcze na trzy grupy, a mianowicie: pre-Toledo, Toledo i post-Toledo.
Poniżej zaprezentowani są główni Hiszpańscy kronikarze w podziale na powyższe kategorie:

Kronikarze podboju
• Christopher de Mena
• Francisco de Jerez
• Pedro Sancho de la Hoz
• Miguel de Estete
• Pedro Pizarro
• Diego de Trujillo
• Alonso Borregán
Kronikarze kolonizacji
Pre-Toledo
• Pedro Cieza de León
• Juan de Betanzos
• Agustín de Zárate
• Francisco López de Gómara
• Bartolomé de las Casas
• Christopher Molina „Chilijczyk” [ 1 ]
• Diego Fernández de Palencia „Palentino”
• Fray Gaspar de Carvajal
Toledo
• Juan Polo de Ondegardo
• Pedro Sarmiento de Gamboa
Post-Toledo
• Miguel Cabello Valboa
• Ojciec Martín de Murúa
• Fernando de Montesinos
• Ojciec José de Acosta
• Brat Reginaldo de Lizárraga
• Ojciec Bernabé Cobo

Rdzenni kronikarze, to ci, którzy wywodzą się z pośród Indian i rodów inkaskich. Do tej grupy należą:
• Titu Cusi Yupanqui
• Felipe Guaman Poma de Ayala
• Juan de Santa Cruz Pachacuti Yamqui Salcamaygua

Kronikarze rasy mieszanej, czyli metysi:
• Blas Valera
• Cristóbal de Molina „el cuzqueño”
• Inca Garcilaso de la Vega

Kronikarze kreolscy, czyli osoby urodzone w Ameryce z hiszpańskich rodziców:
• Pedro Gutiérrez de Santa Clara
• Antonio de la Calancha.
Inni kronikarze
Giovanni Anello Oliva

Literatura początków wicekrólestwa
Na rozwoju literatury peruwiańskiej kluczowy wkład miały wpływ dwa czynniki, a mianowicie powołanie przez króla Hiszpańskiego Karola I Królewskiego i Papieskiego Uniwersytetu San Marcos w Limie (12 maja 1551) oraz uruchomienie w Limie pierwszej na kontynencie prasy drukarskiej – którą zainstalował Antonio Ricardo z Turynu w roku 1583.
Pierwsza książka opublikowana w mieście Lima to Doctrine Christiana and Cathecism for the Instruction of Indians (1584) autorstwa drukarza Antonio Ricardo, z którą właściwie zainaugurowano ideę literatury peruwiańskiej. Ten pierwszy katechizm został opublikowany w języku hiszpańskim, keczua i ajmara.

Te dwa czynniki determinują, że początkowa literacka ogranicza się do kręgów o wpływach latynoskich w dużych miastach. Literatura tworzy się oświeconych kręgach, ściśle związanych z Kościołem. Kościół i zakony kierował wszystkimi szkołami i tylko one zapewniały edukację wśród elit społecznych.

Zapraszam do odwiedzenia strony na Facebook